I eit lydopptak frå mars 2014 fortel Gjertrud Trengereid Spilde om bestefaren Peder Mikkelsen Trengereid. Han bygde «Festningen» på Trengereidsleitet i Fjell kommune. Då bygget var sett opp kring år 1900, var bygningsarbeidet gjenstand for lott og løye.

Les meir om “Trengereidskyrkja” i VestNytt, ved å klkke på bilete.

Klikk også inn på denne videoen:

Publisert av Ivar

Det kan ha stått ei sag i Kvednelva mellom Skogsvatne og Kvalvika.

Skottane kan har truleg hjupe strilane med å få hogd ned eikeskogen. Det ligg eit vassfar bak Sauafjedle i dalen mellom Skogsvåg og Hammersland.

Frå avisa VestNytt, Fredag 15.mai. Her er linken. Les heile saka på VestNytt sine heimesider.

Den vesle elva renn nordover og ned i Skogsvatne. I Kvednelva ned til Kvalvika kan Skottane har kutta tømmeret i passande lengde.

Då “Skottetida” var over og skogen var borte, vart vassaga erstatta ved kvednsteinar. Dersom det ikkje vart betalt toll på denne tømmetrafikken, vart oppgjeret ikkje registert i skattebøker.

Det kan verke som om danskepresten ikkje ville vita om den pågåande skotthandelen, sidan den heller ikkje er skriven om i kyrkjebøkene. Mellom Litle-Kørelen og Kørelen ligg Hjeltebekken. Der har det stått eit kverhus. Hjeltland er det gamle namnet på Shetland. Eit av dei mest kjente skottnamna i regionen er Hjeltefjorden.

Skottane kan ha flytt tømmeret i Sund ut til Kjereide. Der er det berre 25 meter elv mellom Kørelen og havet, og ein terskel på knappe fire meter.

VestNytt har lagt ut på heimesidene sine, ei sak om at strilane kan har blitt røva vest i havet.På Wikipedia kan du lese om den irske folkesongen, Fair Nancy, som omtalar ein stril.

Skriven av Ivar Fjeld

Det står tre jordkjellarar inne på eigedomen til Even Golten på Golta i Sund. Golten har funne flintstein og brotstykke av eit kokekar.

På Golta i Sund står det mange jordkjellarar. Tre av dei er i eige av Even Golten. Den største vart modernisert kring 1930. På jordstykke utanfor har Golten funne ein flintstein og eit hjørnestykke av eit kokekar.

På ein av jordkjellarne har taka ramla ned. Denne jordkjellarane har ein svœrt låg opening.  Dersom det har budd før-Skottar på Golta, ville desse piktarane ha bygd hus men låg dør. Slik at dei måtte krype inn gjennom døra i huset.

Denne konstruksjonen var ein del av ein forsvarsteknikk, for å verna seg mot angripande Romerske soldatar.

Når du må krype inn i huset ditt, må fienden gjere det same. Når fienden stakk hovudet inn stod piktaren klar med øksa.

Dei gamle piktarhusa var bygde ned i bakken. Når dei stod i ei gruppe (cluster) var dei ofte knytt saman med underjordiske kanalar. Eit perfekt forsvarsverk for dei som måtte føre ein gerilliakrig mot fienden. Sjå videoen og høyr kva Even Golten seier om det han har funne.

Like ved snuplassen ved Golta står det også ei røykjestove tett ved vegen. Denne stova er i bruk.

Jordkjellane som står på Sotra og elles på Strilandet er ein del av ein keltisk byggeskikk frå oldtidssamfunnet. Dei mest moderne av desse kjellarane er bygd kring 1930 og nokre år frametter, og vart nytta som potetkjellarar.

Dei eldste kjente jordkjellarane står på øyer vest i Irland, og vart bygde kring 500 e.kr. Dei var hus og vandrarhytter som vart nytta av munkar som hadde vandra inn til Irland.

Les meir om bruk av jordkjellarar opp gjennom tidene, ved å klikke på knappen “hus” øverst på heimesida.

Even Golten har restaurert nausta sine, og har ei ustilling av gamle båtar.

Ta kontakt med Even Golten på: egolten@online.no

Skriven av Ivar Fjeld

Strilaforskning er eit senter for forsking på strilen. Målet er å arbeide for å finne svar på kva som er opphavet til strilen. Det skal også skapast interesse og debatt knytt til problemstillingar der strilen sitt liv og lagnad er tema.

Forskninga skal vere organisert som ei forening, og har tre satsingsområde:

1. Grunnforskning
2. Oppdragsforskning
3. Turverksemd.

1. Grunnforskning:

“Det underliggjande grunnlaget for fenomen”.

Det er framleis ei gåte kva som er strilen sitt opphav. Er strilen ein del av urfolket i områda kring Bergen, eller har han flytta inn?

Til det føreligg eit svar på dette spørsmålet, vil kunnskapen om strilen vere avgrensa til skriftlege kjelder som strekkjer seg attende til omlag1500 e.kr.  Det har vore gjennomført få arkeologiske utgravingar som kan bringe lys over soga før dette, og inn i folkevandringstida.

Grunnforskning på opphavet til strilen er eit hovudoppdrag for Strilaforskning.no

Grunnforskning er i all hovudsak forskning på tema av ikkje-kommersiell art. Dei er knytt til humaniora fag som språk, kultursoge,etnologi, folklore, musikk, og etsitikk.  Kjelde for finansiering av slik forsking vil i all hovudsak kome frå offentleg sektor.

Oppdragsforkning:

Anvendt forskning er å finne praktiske måtar å presentere grunnforskninga på, og gjere kunnskapen tilgjengeleg og relevant.

Denne typen forskning kallar vi også  “Oppdragsforskning”.  Det er eit mål at ny kunnskap frå ulike typar forskning skal bli gjort tilgjengeleg på utstillingar og museum. Den kan gjerne bli presentert som ein del av eit program under ein konferasen eller på eit seminar.

I all hovudsak er nœringslivet den viktigste kunden.  Oppdragsforsning kan nyttast i samband med runde dagar, minnemarkeringar og jubileum. Produktet som vert produsert  kan vere eit hefte, ei bok, ein presentasjon eller ein film.  Målet er at strilen skal bli profilert og bli gjenstand for interesse og debatt. Strileforskning kan lage maskottar, slagord, og profileringsmateriell.

Private slektstemner kan vere ei kundegruppe, saman med lokale, regionale og nasjonale lag og organisasjonar.

Turverksemd:

For a skape større interesse for strilen og tema knytt til forskning på strilen, kan Strilaforsknibg skipe til turar og reiser. Både i inn-og utland.

Irland, Hebridane, Orkenøyane, Shetland, Fœrøyane og Island er opplagte reisemål.

Også soge-senter på Moster, Avaldsnes og lokale museum på strilandet er verd ei sogereise.

Det må skipast til sogevandringar lokalt i Fjell, Sund, Øygarden og dei andre strilakommunane kring Bergen.

Bak visjonen om Strilaforskning står:

Margit Apelthun, margit@apelthunhouse.com

Ivar Fjeld, ivarfjeld@yahoo.com

Asbjørn Landro, asbjoland@hotmail.com

Skriven av Ivar Fjeld

Sverre Sangolt har fotografert  500 naust i Sund kommune. Han vil ha «Ryddigare strandsone».

– Gamle foto viser ei ryddigare og meir «skikkeleg» strandsone. I dag er det låg aktivitet i nausta, og
mange som ønskjer å skape ny aktivitet i nausta sine har kjempa med eit utfordrande regelverk. Eg er
oppteken av å ta vare på nausta og kystkulturen, seier Sverre Sangolt.

Du kan lese meir om prosjektet på heimesida til naust.org.

– Ei av dei største utfordringane for ein del naust er å få lovlege utsleppsløyve, privatisering av strandsona og estetikk. Ein nyttar ikkje dei same vindauga i naustet, som i huset og garasjen. Ein set ikkje opp gjerde rundt naustet. Ta omsyn til krav og retningsliner så får du dispensasjon, tilrår Sangolt.

Frå heimesida til naust.org

Publisert av Ivar Fjeld

Det er verd å ta ein tur til Connemara i Irland.

Her er Ivar Fjeld ved Galway

Her er Asbjørn Landro på vitjing på eit kystmuseeum på øya Lettermullan, der strilen i Irland er kjend i både folkesang og tuftar.